पार्किन्सन रोग..

१. पार्किन्सन रोग म्हणजे काय?

पार्किन्सन रोग हा एक न्यूरोलॉजिकल विकार आहे जो मेंदूतील विशिष्ट भाग, म्हणजेच बेसल गँग्लिया, वर प्रभाव टाकतो. हा रोग सामान्यतः वयोवृद्ध लोकांमध्ये आढळतो, आणि त्यात शरीरातील हालचाल नियंत्रित करणारी प्रणाली विकृत होते.

२. पार्किन्सन रोगाची लक्षणे

पार्किन्सन रोगाची लक्षणे सामान्यतः खालीलप्रमाणे असू शकतात:

हळू हालचाल: शरीराच्या हालचाली मंदावतात आणि चालणे कडक होते.
ट्रेमर: हात किंवा पायांमध्ये अस्थिर कंपन होणे.
संतुलन कमी होणे: चालताना किंवा उभे राहताना अडचण.
मांसपेशींची कठीणता: मांसपेशी कठीण होणे किंवा ताणणे.
हाताच्या कंपाने: कधी कधी काही हलके मणक्यांचे कंपोळे होणे.

३. निदान आणि तपासणी

पार्किन्सन रोगाच्या निदानासाठी काही विशिष्ट तपासण्या आणि प्रक्रियांचा वापर केला जातो:

तपासणी आणि इतिहास: लक्षणे आणि वैद्यकीय इतिहासाच्या आधारावर.
न्यूरोलॉजिकल तपासणी: डॉक्टर मांसपेशींची स्थिती, ताण आणि हालचाल तपासतात.
MRI आणि CT स्कॅन: मेंदूच्या आंतरदृष्टीसाठी.

४. उपचार आणि व्यवस्थापन

पार्किन्सन रोगाचा उपचार खालीलप्रमाणे केला जातो:

औषधे: डोपामाइनची पातळी वाढवणारे औषधे, जसे की लेवोडोपा.
फिजिओथेरपी: हालचाल आणि संतुलन सुधारण्यासाठी व्यायाम.
ऑकुपेशनल थेरपी: दैनंदिन कामे करण्यासाठी मदतीसाठी.
सर्जरी: काही गंभीर प्रकरणांमध्ये, गहिरा मस्तकात स्टिमुलेशन (DBS) सर्जरीचा विचार केला जातो.

५. पार्किन्सन रोगाचे दीर्घकालीन परिणाम

या रोगाची लक्षणे दीर्घकाळात वाढू शकतात आणि काही जणांना जटिलतांची समस्या होऊ शकते:

चालण्यात अडचण: चालणे किंवा हालचाल कमी होणे.
संसर्ग आणि जखमा: संतुलन कमी झाल्यामुळे पडणे किंवा जखम होण्याचा धोका.
मनोविकार: चिंता, निराशा किंवा मानसिक अस्वस्थता.

६. जीवनशैली आणि पार्किन्सन रोग

पार्किन्सन रोगी व्यक्तीच्या जीवनशैलीसाठी काही महत्त्वाचे टिप्स:

संतुलित आहार: प्रोटीन, फळे आणि भाज्या यांचा समावेश.
नियमित व्यायाम: योगा, चालणे आणि लवचिकता साधणारे व्यायाम.
सामाजिक समर्थन: कुटुंब आणि मित्रांशी संवाद साधणे.

पार्किन्सन रोगाची लक्षणे हळूहळू विकसित होतात आणि प्रारंभात तीव्रतेत कमी असतात.
पार्किन्सन रोगाचा उपचारात औषधांचा वापर, फिजिओथेरपी, आणि कधी कधी सर्जरीचा समावेश असतो.

डॉ. विलास शिनगारे (मेंदू विकार तज्ज्ञ, विश्वराज हॉस्पिटल लोणी काळभोर)