फिट/मिरगी : कारणे, लक्षणे आणि उपचार

प्रस्तावना
फिट हा एक सामान्य मेंदूविकार आहे ज्यात मस्तकातील विद्युत क्रियांचे असामान्य बदला मुळे मेंदूच्या काही भागात तात्पुरत्या किंवा पुनरावृत्ती होणाऱ्या झटक्यांचा अनुभव येतो. हा विकार विविध प्रकारच्या झटक्यांद्वारे व्यक्त होतो आणि त्याच्या व्यवस्थापनासाठी योग्य उपचार आवश्यक असतात. आज आपण फिट येण्याचे कारणे, लक्षणे, निदान, आणि उपचार याबद्दल सविस्तर माहिती घेऊया.

फिट म्हणजे काय?

अपस्मार म्हणजे मेंदूतील विद्युत क्रियांचे असामान्य वर्तन ज्यामुळे मेंदूच्या विशिष्ट भागात तात्पुरत्या झटक्यांची अनुभूती होते. यामुळे व्यक्तीला सचेतना कमी होऊ शकते आणि त्याच्या शरीराच्या काही भागात असामान्य हालचाल होऊ शकते.

फिटची कारणे

जन्मजात दोष: काही अपस्मार जन्मजात मेंदूच्या दोषांमुळे होतात.
मेंदू इजा: मेंदूवर झालेल्या जखमेमुळे फिट येऊ शकते.
मेंदूतील इन्फेक्शन: मेंदूतील इन्फेक्शन, जसे की सूज, फिटला कारणीभूत ठरू शकतात.
जैविक किंवा रासायनिक असंतुलन: मेंदूतील रसायनांतील असंतुलनामुळे फिट येऊ शकतो.
अनुवंशिकता: काही प्रकरणांमध्ये फिट अनुवंशिक असू शकते.

लक्षणे

झटके: शरीराच्या काही भागात अचानक झटके येणे.
सचेतनेची कमी: झटक्याच्या दरम्यान सचेतना कमी होणे.

अवधीचा अभाव: झटके सुरू झाल्यावर वेळेचा अभाव होणे
तातपुरते असामान्य अनुभव.

निदान

ईईजी (Electroencephalogram): मस्तकाच्या विद्युत क्रियांचे मापन करून निदान करण्यासाठी केली जाणारी तपासणी.
एमआरआय (MRI) किंवा सीटी स्कॅन:
स्नायूंची तपासणी: स्नायूंच्या असामान्य हालचालींचे निरीक्षण करण्यासाठी.

उपचार

औषधोपचार: फिट नियंत्रित करण्यासाठी औषधे वापरली जातात.
शस्त्रक्रिया: काही प्रकरणांमध्ये स्रोताचे शस्त्रक्रियाद्वारे उपचार केले जातात.
आहार उपाय: काही लोकांमध्ये विशेष आहार किंवा किटोजेनिक आहाराने सुधारणा होऊ शकते.
योग, ध्यान, इत्यादी काही रुग्णांमध्ये उपयुक्त ठरू शकतात.

निष्कर्ष
फिट हा एक अत्यंत सामान्य विकार आहे ज्यामध्ये मेंदूतील असामान्य विद्युत क्रिया मुळे ऋग्नस परिणामस्वरूप झटके येतात. योग्य निदान आणि उपचारांमुळे फिट व्यवस्थापित करणे शक्य आहे. औषधोपचार, शस्त्रक्रिया, आणि योग्य आहार या उपचारांच्या विविध पर्यायांचा वापर करून रुग्णांना त्यांच्या जीवनाच्या गुणवत्तेत सुधारणा करता येते. लक्षणांची योग्य तपासणी आणि उपचारामुळे आपले जीवन अधिक चांगले बनवता येते.

डॉ. अभिजीत गायकवाड
MBBS MD DM(Neuro)
मेंदू विकार तज्ज्ञ