पुणे प्राईम न्यूज डेस्क: सापांबाबत भारतासह जगभरात अनेक कथा आणि पुराणकथा प्रचलित आहेत. यापैकी किंग कोब्रा त्याच्या आकाराने अतिशय आकर्षक आहे. हे साप प्रामुख्याने आशियामध्ये आढळतात. पण सापांचा जन्म कसा होतो? ते केवळ ठराविक संख्येने अंडी घालण्यास सक्षम आहेत किंवा असे काहीही नाही. त्यांच्या सर्व अंड्यांमधून पिल्ले जन्माला येतात का आणि त्यापैकी किती जगतात? मादी नागाला त्यांना वाचवण्यासाठी विशेष प्रयत्न करावे लागतात का? या सर्व प्रश्नांची उत्तरे काही मनोरंजक तर काही गैरसमज करणारी आहेत.
पूर्ण प्रौढ किंग कोब्रा पिवळा, हिरवा, तपकिरी आणि काळा रंगाचा असतो. साधारणपणे त्यांच्यावर एकतर पिवळे किंवा पांढरे आडवे जाड पट्टे असतात. त्यांचा गळा हलका पिवळा किंवा क्रीम कलरचा असतो. पिल्ले पूर्णपणे काळ्या रंगाची असतात आणि संपूर्ण शरीरावर पिवळे किंवा पांढरे पट्टे असतात. भारतात मुबलक प्रमाणात आढळणारा हा साप अत्यंत विषारी मानला जातो.
किंग कोब्रा प्रामुख्याने दक्षिण पूर्व आशिया आणि भारतात दिसतात. हे मांसाहारी साप म्हणून ओळखले जातात, ज्यामध्ये इतर प्राण्यांशिवाय ते अजगर किंवा इतर साप देखील खातात. तर अन्नासाठी ते पक्षी, सरडे आणि उंदीरही खातात. ते भरपूर उंदीर आणि जमिनीवरील इतर कीटक खातात, म्हणून ते शेतात दिसणे चांगले लक्षण मानले जाते, कारण ते पिक खराब करणारे प्राणी खातात.
कोब्रा साप खूप मजबूत असतात. ते केवळ त्यांच्या शेपटीच्या सहाय्याने त्यांच्या शरीराचे वजन उचलू शकतात. त्यांची लांबी 3 ते 5 मीटर पर्यंत असते आणि कधीकधी त्यांची लांबी सहा मीटरपर्यंत पोहोचते. अशा प्रकारे हा जगातील सर्वात लांब साप मानला जातो.
किंग कोब्राची मादी 50 ते 59 दिवसांची गरोदर असते. ही एकमेव साप प्रजाती आहे, जी आपल्या अंड्यांसाठी घरटे बनवते. बहुतेक घरटी झाडांच्या खोडाच्या पायथ्याशी बांधली जातात. एका वेळी घरट्यात 7 ते 43 अंडी असू शकतात. त्यापैकी 6 ते 38 अंड्यांचे 66 ते 105 दिवसांनंतर पिलांमध्ये रूपांतर होते. मादी कोब्रा पिल्लांचा जन्म होईपर्यंत अंड्यांचे स्वतः संरक्षण करते.
किंग कोब्राचा प्रजनन काळ जानेवारी ते एप्रिल दरम्यान असतो. मादी कोब्रा एका वेळी 21 ते 40 अंडी घालते आणि संपूर्ण वसंत ऋतु आणि उन्हाळ्यात अंड्यांचे संरक्षण करते आणि पावसाळ्यात ही पिल्ले अंड्यातून बाहेर येतात. साधारणपणे असे आढळून आले आहे की, सर्प संवर्धन केंद्रांमध्ये फक्त जास्तीत जास्त पाच टक्के पिल्ले अंड्यांच्या संख्येपेक्षा कमी असतात, अशा प्रकारे फक्त दोन ते 35 अंडी पिल्लांमध्ये बदलतात.
अंड्यातून बाहेर पडणाऱ्या पिल्लांची लांबी 20 ते 30 सें.मी. असते. त्यांचा रंग सात दिवस पांढरा राहतो, नंतर तो काळा होतो आणि दात येतात. परंतु वयानुसार त्यांचा रंग फिकट होऊ लागतो. 21 दिवसांत ते विष तयार करू लागतात आणि हे विष प्रौढांइतकेच प्रभावी असते.
