मुंबई: गोरखपूरमधून मेकॅनिकल इंजिनीअरिंगचा डिप्लोमा कोर्स करणाऱ्या एका 30 वर्षीय तरुणाने 1978 मध्ये 1500 रुपयांपासून व्यवसायाला सुरुवात केली आणि 36 वर्षांत दीड लाख कोटी रुपयांहून अधिक किमतीच्या व्यवसायाचे साम्राज्य उभे केले. हा बिझनेस टायकून दुसरा कोणी नसून सहारा इंडिया परिवाराचे अध्यक्ष सुब्रतो रॉय सहारा आहे. वित्त, रिअल इस्टेट, मीडिया, आरोग्यसेवा, मनोरंजन, ग्राहकोपयोगी वस्तू आणि पर्यटन यासह अनेक क्षेत्रांमध्ये गुंतवणूक करून, सहाराचे व्यवसाय साम्राज्य परदेशात विस्तारले आहे.
सुब्रतो रॉय यांनी 1978 मध्ये सहारा ग्रुपची स्थापना केली. गोरखपूर येथून व्यवसाय सुरू केला. यानंतर मागे वळून पाहिले नाही. सुब्रतो रॉय आणि सहारा समूहाचे मुंबईतील अॅम्बी व्हॅली सिटी, लंडनमधील ग्रोसव्हेनॉर हाऊस आणि अनेकवेळा चर्चेत राहिलेले न्यूयॉर्कमधील न्यूयॉर्क प्लाझा हॉटेल हे जागतिक दर्जाचे आहे. या यशामुळे टाइम मॅगझिनसह अनेक वृत्तपत्रे आणि मासिकांच्या पहिल्या पानांवर स्थान मिळवलेल्या सुब्रतो रॉय यांच्या सहारा इंडिया परिवाराचे मुख्यालय लखनऊमध्ये आहे.
सुब्रतो रॉय यांनी सहारा बँकिंगसह समूह सुरू केला, ज्यामध्ये मोठ्या संख्येने ठेवीदार जोडले गेले. यानंतर सहारा समूहाच्या गुंतवणुकीचे क्षेत्र वाढतच गेले. रिअल इस्टेट कंपनी आणि हाउसिंग इन्व्हेस्टमेंट कॉर्पोरेशनच्या माध्यमातून त्यांनी देशभरात मोठ्या प्रमाणावर जमीन खरेदी केली, ती विकसित केली आणि अनेक गृहनिर्माण योजना सुरू केल्या. लखनऊ व्यतिरिक्त सहाराने कानपूर, गोरखपूर, हैदराबाद, भोपाळ, कोची, गुडगाव आणि पुणे इत्यादी ठिकाणी निवासी योजना सुरू केल्या.
तसेच अमेरिकन बिल्डिंग कंपनीशी करार केला आहे. हिंदी आणि इतर प्रादेशिक भाषांमध्ये बातम्या आणि मनोरंजन वाहिन्या तसेच वर्तमानपत्रे सुरू केली. मुंबईतील छत्रपती शिवाजी महाराज आंतरराष्ट्रीय विमानतळावरील सहारा स्टार हॉटेलसोबतच परदेशातही हॉटेल्स सुरू झाली. दीड वर्षांपूर्वी रिटेल क्षेत्रात क्यू शॉप सुरू केले. ओरिसा, झारखंड आणि छत्तीसगडमध्ये वीज निर्मितीच्या क्षेत्रात गुंतवणूक केली. एअर सहाराही सुरू झाला. सहाराने शिक्षण क्षेत्रातही पाऊल ठेवले. राजधानीत सहारा कॉलेज ऑफ नर्सिंग अँड पॅरामेडिकल सायन्सेस सुरू केले.
हॉकीपासून फॉर्म्युला-1 पर्यंत
भारतीय क्रिकेट संघाचा दीर्घकाळ पुरस्कर्ता असलेल्या सहारा समूहानेही हॉकी संघाला प्रायोजकत्व दिले आहे. फॉर्म्युला वन शर्यतींमध्ये या गटाची मोठी भागीदारी आहे. खेळाडू आणि चित्रपट क्षेत्रातील व्यक्तींशी असलेल्या जवळीकीमुळे सहारा चर्चेत असायचे. अॅम्बी व्हॅली हे अनेक खेळाडूंचे आवडते ठिकाण मानले जात असे. सहाराने लखनऊमध्येही मोठी गुंतवणूक केली. त्यांनी सहारा सिटी, सहारा इस्टेट, सहारा होम्स बांधली. गोमतीनगरमध्ये 350 खाटांचे सहारा हॉस्पिटलही बांधण्यात आले. मॉल संस्कृतीच्या अगदी सुरुवातीला हजरतगंज भागात सहारा मॉल बांधण्यात आला होता. अनेक ठिकाणी क्यू शॉप्स उघडण्यात आली.
