शहीद दिवस 2024 : प्रजासत्ताक दिनानंतर आपला देश शहीद दिन साजरा करतो. या प्रसंगी शहीद सैनिकांना श्रद्धांजली अर्पण करतो. ३० जानेवारी रोजी शहीद दिन साजरा केला जातो. मात्र, हुतात्मा दिनाबाबत काही लोकांचा संभ्रम कायम आहे. भारतात वर्षातून दोनदा शहीद दिन साजरा केला जातो. एक जानेवारीमध्ये आणि दुसरा मार्चमध्ये साजरा केला जातो.
अशा स्थितीत शहीद दिन दोनदा का साजरा केला जातो. तसेच मार्चमधील शहीद दिनापेक्षा ३० जानेवारीचा शहीद दिन वेगळा का असतो? या २ हुतात्मा दिवसांचे महत्त्व काय आणि त्यांचा इतिहास किती जुना आहे? वर्षातून दोनदा शहीद दिन का साजरा केला जातो आणि ३० जानेवारीचा शहीद दिन आणि मार्चचा शहीद दिन यात फरक काय आहे ते जाणून घेऊया.
३० जानेवारीच्या हुतात्मा दिनाचा इतिहास
३० जानेवारी हा शहीद दिन महात्मा गांधींना समर्पित आहे. राष्ट्रपिता महात्मा गांधी यांची पुण्यतिथी ३० जानेवारी रोजी साजरी केली जाते. १९४८ मध्ये या दिवशी नथुराम गोडसेने महात्मा गांधी यांची गोळ्या घालून हत्या केली होती. देशाला स्वतंत्र करण्यासाठी सत्य आणि अहिंसेचा मार्ग अवलंबणाऱ्या गांधीजींच्या निधनानंतर त्यांची पुण्यतिथी शहीद दिन म्हणून साजरी केली जाऊ लागली.
दुसरा हुतात्मा दिन कधी साजरा केला जातो?
वर्षातील दुसरा हुतात्मा दिन मार्च महिन्यात साजरा केला जातो. अमर शहीद दिवस २३ मार्च रोजी साजरा केला जातो. शहिदांच्या हौतात्म्याचे स्मरण करण्यासाठीही हा दिवस साजरा केला जातो. 23 मार्चच्या हुतात्मा दिनाचा इतिहास त्याहूनही जुना आहे.
23 मार्चच्या हुतात्मा दिनाचा इतिहास
२३ मार्च १९३१ रोजी स्वातंत्र्यलढ्यात सहभागी असलेले क्रांतिकारक भगतसिंग, सुखदेव आणि राजगुरू यांना फाशी देण्यात आली. सेंट्रल असेंब्लीमध्ये बॉम्ब टाकल्यामुळे ब्रिटीशांनी त्यांना फाशीची शिक्षा सुनावली. भारतीय संतापाच्या भीतीने तिघांनाही नियोजित तारखेच्या एक दिवस आधी गुपचूप फाशी दिली. अमर हुतात्म्यांच्या बलिदानाचे स्मरण करून हुतात्मा दिन साजरा केला जातो. या दिवशी स्वातंत्र्यलढ्यात बलिदान दिलेल्या अमर हुतात्म्यांना आदरांजली वाहिली जाते.
शहीद दिन कसा साजरा केला जातो?
३० जानेवारी रोजी हुतात्मा दिनानिमित्त राष्ट्रपती, उपराष्ट्रपती, पंतप्रधान, संरक्षण मंत्री आणि तिन्ही लष्करप्रमुखांनी राजघाट येथील समाधीवर महात्मा गांधींना आदरांजली वाहिली. यावेळी राष्ट्रपिता यांना आदरांजली वाहण्यासाठी लष्कराचे जवानही शस्त्रे टाकतात. २३ मार्च रोजी हुतात्मा दिनानिमित्त भगतसिंग, सुखदेव आणि राजगुरू यांच्या बलिदानाचे स्मरण करून त्यांना आदरांजली वाहिली जाते.
