मुंबई: भारतात जवळपास 16 कोटी लोक दारू पितात. जर आपण प्रति व्यक्ती वापरल्या जाणार्‍या अल्कोहोलचे प्रमाण पाहिले तर ते 5.61 लिटर आहे. जे भारताच्या लोकसंख्येचा विचार करता खूप जास्त आहे. त्यामुळेच भारतात दारूची मोठ्या प्रमाणात विक्री होते. दारूच्या माध्यमातून सरकारला चांगला पैसा मिळतो. दारू पिणाऱ्यांनी हे जाणून घेतले पाहिजे की, एकाच दारूची बाटली वेगवेगळ्या राज्यांमध्ये वेगवेगळ्या किमतीत उपलब्ध आहे. भारतात जीएसटी लागू झाला असला तरी दारू जीएसटीच्या बाहेर आहे. भरमसाठ कर भरल्यानंतर सामान्य माणसाला दारूची बाटली मिळते. कर लागू झाल्यानंतर दारूच्या बाटलीच्या किमती किती वाढतात? हे जाणून घेऊया.
वाइनच्या बाटलीची किंमत
काही दिवसांत नवीन वर्ष येणार आहे आणि नवीन वर्ष साजरे करण्यासाठी लोक भरपूर दारू पितील. दारू पिणारे दारूच्या किमतीकडे कमी लक्ष देतात. दारूच्या किमती वाढल्या असूनही क्वचितच निषेध झाला असेल. दारू पिणारे शांतपणे दारू मिळेल, त्या दराने खरेदी करतात. पण दारूच्या बाटलीची सामान्य किंमत काय? आणि करानंतर किंमत किती वाढते. दारू जीएसटीच्या बाहेर आहे. त्यामुळे वेगवेगळ्या राज्यांमध्ये त्याच्या किमती वेगवेगळ्या आहेत. सरकारला दरवर्षी दारूपासून भरपूर कमाई होते. अशाप्रकारे एका दारूच्या बाटलीची किंमत हजार रुपये असेल तर त्यावर सरकार 30 ते 35 टक्के कर वसूल करते, असे समजते. म्हणजेच दुकानातून खरेदी होणाऱ्या 1000 रुपयांच्या बाटलीपैकी सुमारे 350 रुपये थेट सरकारकडे जातात, दुकानदाराकडे नाहीत.
एकच नाही तर अनेक कर गुंतलेले आहेत
दारूच्या बाटलीवर अनेक कर आकारले जातात. ज्यामध्ये विशेष आकाराचे वाहतूक शुल्क लेबल आणि नोंदणी शुल्क समाविष्ट आहे. जर दारू भारतात बनवली असेल तर त्यावर कमी कर लागेल आणि जर विदेशी दारू असेल तर त्यावर जास्त कर लागेल. यामुळेच एका राज्यात 900 रुपयांची बाटली दुसऱ्या राज्यात 1400-1500 रुपयांना मिळते. ज्याप्रमाणे वेगवेगळ्या राज्यांमध्ये पेट्रोल आणि डिझेलचे दर वेगवेगळे असतात, त्याचप्रमाणे वेगवेगळ्या करांमुळे मद्यही वेगवेगळ्या राज्यांमध्ये वेगवेगळ्या किमतीत उपलब्ध आहे. दिल्लीत जर एक बाटली 100 रुपयांना मिळत असेल, तर कर्नाटकात तीच बाटली 500 रुपयांना मिळते.
